آموزش مهارت تفکر خلاق + ۱۰ روش خلاقانه برای آن

آموزش مهارت تفکر خلاق به ما کمک میکنه تا خلاق تر به موارد دور و بر خودمون نگاه کنیم. تو این آموزش توسعه فردی از رشد کسب و کار میخوام درباره ی این موضوع باهاتون صحبت کنم. پس در ادامه همراهم باشین.

روش های مختلفی برای تفکر خلاق و خلاق تر کردن ذهن وجود داره، اینکه ما چه روشی رو انتخاب کنیم بستگی به خودمون داره و البته باید از این روش ها باخبر باشیم. ۱۰ تا روش شگفت انگیز وجود داره که شاید ازش باخبر نباشین یا به سادگی ازش عبور کنین :

۱ – آموزش مهارت تفکر خلاق با مغز خسته

برای حل مسائل تحلیلی نیاز به درگیر کردن ذهن و تمرکز داریم اما اگه دنبال این هستیم که افکار خلاق داشته باشیم باید یاد بگیریم که ذهن مون رو رها کنیم تا در زمینه های مختلف و گاها بی ربط به جز ذات الله یکتا، تفکر کنه. خیلی از شما ممکنه به سحرخیزی یا حتی شب زنده داری معروف باشین یعنی صبح های خیلی زود که هم خوابن یا شب ها که همه به رخت خواب میرن شما بیدار باشین و به کارهاتون برسین.

انسان ها بسته به شرایط فیزیولوژیکی ممکنه که در یه ساعتی از شبانه روز بهره وری داشته باشن، مثلا یکی صبح ها اول وقت و یکی هم میانه های شب میتونه بهترین بهره وری رو از خودش به جای بگذاره. جالبه بدونین که افکار خلاقانه در زمان های غیر بهینه و بهره وری خلاقیت بیشتری وجود داره. مثلا اگه صبح ها بهره وری شما بسیار زیاده و شب ها خستگی زیادی دارین، احتمالا شب ها خلاق تر هستین! اینو میتونین یه بار امتحان کنین.

این موضوع دلیل قابل قبولی هم داره، وقتی که مغز خسته هست، رهایی از عوامل حواس پرتی و تمرکز روی یه موضوع خاص، براش دشوار میشه پس در نتیجه احتمال اینکه در موضوعات دیگه مغز بتونه پرسه بزنه خیلی زیاده. این پرسه زدن مغز تو زمان های دیگه (مثلا در زمان بهترین ساعت بهره وری) اصن خوب نباشه و باید تمرکز جمع باشه اما افکار و ایده های تصادفی به تفکر خلاق خیلی کمک میکنن.

۲ – ورزش به خلاقیت کمک میکنه

با شگفتی های ورزش کم و بیش آشنا هستیم اما بهش خیلی بی اهمیت هستیم! خصوصا تو عصری که شبکه های اجتماعی و اینترنت به پایه ی ثابتی از زندگی ما تبدیل شده است. یکی از ویژگی های خوب ورژش کردن اینه میتونه توانایی تفکر خلاق رو افزایش بده.

یه پژوهش در این باره انجام شده :

مجله سایکولوژی تودی (Psychology Today) نقش ورزش رو اینطوری توصیف کرده :

ورزش برای مغز حکم روان‌ کننده رو داره و چرخ‌ دنده‌ های خشک و زنگ‌ زده ی اونو روان میکنه. به‌کمک ورزش، ذهن خودآگاه ما به ایده‌ های نویی که در ناخودآگاه‌ مون پنهون شده دست پیدا میکنه.

۳ – آموزش مهارت تفکر خلاق و موسیقی آمبینت Ambinet Music ، بهترین آوای خلاقیت

باور رایجی که بین اکثریت وجود داره اینه که بهترین وضعیت برای ایجاد افکار خلاقانه سکوت هست، اما استفاده از موسیقی آمبینت (به اندازه کافی) میتونه یه محرک خیلی خوب برای خلاقیت باشه. [موسیقی اَمبینت (به انگلیسی: Ambient music) نوعی از موسیقی هست که در اون بیش از اینکه به ترانه‌ سرایی و آهنگ‌ سازی اهمیت داده بشه به عنصر تکرار و یکپارچگی بافت صداها توجه میشه که به این گونه از موسیقی، موسیقی پس‌ زمینه هم میگن.]

طبق پژوهش هایی که انجام شده، نه موسیقی با صدای بلند و نه سکوت مطلق میتونه خلاق آفرین باشه بلکه آمبینت ها میتونن توقیت کننده تفکر خلاق باشن. البته اینم بگم که سکوت به تقویت تمرکز خیلی کمک میکنه، پس برای حل مسائل پیچیده، وظایف بر جزییات مناسب هست.

۴ – بکر بودن مهم نیست! رابطه ها رو دریاب!

اشتباهی که داریم اینه که حس میکنیم خلاقیت یعنی خلق ایده های نو و بکر که تاحالا به فکر کسی نخورده! اما در حقیقت ایجاد رابطه بین ایده هایی که موجود هست هم خلاقیت به حساب میاد. پیدا کردن روابط موجود به جای اینکه بخوایم به ایده های بکر برسیم، در دسترس تر به حساب میاد و همه ی ما چیزهایی رو دور و برمون داریم که بتونیم ازش رابطه استخراج کنیم.

تعریف استیو جابز هم از خلاقیت جالب است :

خلاقیت یعنی ایجاد ارتباط وقتی از آدم‌ های خلاق میپرسین که چطور به چنین ایده‌ ای رسیدن، نمیتونن به‌ راحتی پاسخ بدن؛ چون آنها در واقع کار چندانی نکردن، کاری که کردن این بوده که چیز هایی رو کشف کردن!

آستین کلئون نویسنده ی مثل یک هنرمند بِدُزد! میگه :

از هر هنرمندی بپرسین “این ایده رو ازکجا آوردی؟ ” پاسخ رو راست اینه : دزدیدمش!

۵ – سفر خارجی به خلاقیت کمک میکنه

تحقیقات در این باره روی دانشجویانی که سفر خارجی رفتن در مقایسه با کساییکه فقطدر دانشگاه محل سکونت یا کشورخودشون بودن از خلاقیت بیشتری برخوردار بودند. این تحقیق که روی دانشجویان آمریکایی‌ که برای یه برنامه مطالعاتی تابستانه به انگلستان رفته بودن انجام شد و تاثیر مثبتی داشت. از اونجاییکه در بسیاری از کشورها از جمله ایران خودمون فرهنگ و هنجار ها از استانی به استان دیگه متفاوت هست ممکنه سفر داخلی هم در تقویت خلاقیت خیلی موثر باشه.

۶ – نور کم، احساس رهایی بیشتر میده

همه ی ما دوست داریم تا محیط کاری سرشار از نور طبیعی داشته باشم و تمرکز در اتاق های تاریک برامون دشوار هست. اما احتمالا براتون جالب باشه که نتیجه یه تحقیق نشون داده که نورپردازی سبک و کم‌ نور میتونه در تقویت عملکرد خلاقانه مؤثر واقع بشه.

توی این تحقیق بعد از ۶ پژوهش مختلف به این نتیجه رسیدن که نور کم میتونه خلاقیت رو بیشتر کنه! بنا به گفته این پژوهشگران، افراد حتی اگه متوجه تفاوت نورپردازی نشن در محیط های کم نور خلاقیت بیشتری نشون میدن. دلیلش اینه که تو این محیط ها احساس رهاتری از خودمون داریم و بیشتر به سیر و کاوش میپردازیم. تاریکی نوعی احساس رهایی به همراه خودش داره که شروع کننده نوعی سبک پردازش کاوشگرانه و مخاطره‌ آمیز هست.

اگه نمیتونین نورپردازی محیط تون رو کاری کنین، کافیه که تصور کنین در تاریکی هستین. پژوهش‌ های تجربی دیگه نشون دادن که حتی تصور تاریکی (توصیف زمان‌ هاییکه واقعا در تاریکی بودیم و یادآوری حس‌ و حالش) برای افزایش خلاقیت کافیه.

۷ – رنگ آبی و سبز به خلاقیت بیشتر کمک میکنه

رنگ ها از شگفتی زیادی برخوردارن، اینطور که پیداست رنگ سبز باعث میشه تا خلاقیت تحریک بشه. پژوهشی دیگه نشون میده که رنگ قرمز یا آبی بر عملکرد شناختی ما تاثیر میذاره. قرمز به انجام کارهایی که جزییات زیادی داره و تمرکز میخواد کمک میکنه. البته این نکته به این معنی نیست که رنگ دفتر کار یا اتاق کار خودتونو به این رنگ ها دربیارین، بلکه در زمان هاییکه نیاز به تفکر خلاقانه دارین میتونین این نکته رو هم در نظر بگیرین.

۸ – میز کار شلوغ به داد خلاقیت شما میرسه

همه ی ما از میزکار شلوغ بدمون میاد و دنبال مرتب کردنش هستیم. نه تنها میزکار بلکه هرجاییکه شلوغ باشه رو دوست نداریم و میخوایم یه سروسامون بهشون بدیم. اما یه لحظه دست نگه دارین… پژوهشی نشون میده که محیط پیرامونیِ آشفته به خلاقیت بیشتر خیلی کمک میکنه ! شرکت‌ کنندگان در این پژوهش به‌ طور ناخودآ گاه بیشتر جذب چیز های نو شدن تا چیز هاییکه با عنوان سنتی میشناسیم. تو این پژوهش نشون داد که محیط منظم میتونه شرکت کنندگان رو بیشتر به سمت بخشنده تر شدن ببره و خوراکی های سالم تری رو برای خودشون انتخاب کنن.

۹ – محدودیت = خلاقیت

یاس، خواننده معروف رپ فارسی توی یه قسمتی از آهنگ ” سرباز وطن ” میگه :

آدم همیشه تو محدودیت ها ستاره میشه

هرچی پول بیشتر داشته باشی ممکنه برات مهم نباشه که چطوری خرجش کنی. ولی هرچی پول و منابع مالی کمتری داشته باشی این قضیه برات خیلی مهم تر میشه و با وسواس بیشتری اونو خرج میکنی. یکی دیگه از باورهای غلط اینه که آدم توی محیط باز و بدون محدودیت، خلاقیت بهتری داره در صورتیکه اینطوری نیست و برعکسه!

۱۰ – آموزش مهارت تفکر خلاق با خواب آلودگی و خلاقیت

وقتی از خواب بیدار میشیم بیش از هر زمان دیگه ای مغز آماده ی کار و تراوشات ذهنی جدید هست. این وضعیت همزمان با خروج از خواب رِم (REM) و عموما با تصویرهایی از پایان رویاها همراه میشه.  وضعیت رِم زمانیست که بیشترین رؤیابینی در اون رخ میده که به همین دلیل، بسیاری از هنرمندان از این زمان خواب‌ و بیداری برای خلق ایده‌ های خلاقانه بیشترین استفاده رو میبرن.

راه های بهره وری خلاقیت محدود به همین ۱۰ مورد نیست و با کمی فکر کردن میبینیم که راه های دیگه ای هم هست که متناسب با خود ماست فقط کافیست که اقدام کنیم. نظرت درباره این آموزش مهارت تفکر خلاق چی بود؟ چقدر تونست کمکت کنه؟ نظرت رو باهام درمیون بذار.